Paslanmaz çelik ürünleri kullanımı oldukça yaygınlaşmıştır. Paslanmaz çelik kaliteleri geniş bir aralıkta sektör tercihine ve fiyatına göre sıralanmıştır. Yazımızda 304 ile 430 arasındaki fark nelerdir? Bunlardan bahsedeceğiz.
Ferritik paslanmaz sınıfında olan, 430 kalite paslanmaz çelik, düşük karbonlu çelik türüdür. İçeriğinde %17 krom barındırır. Ferritik sınıfı paslanamaz çelikler, Ostenitik sınıfı paslanmaz çeliklere kıyasla paslanmazlık özelliği daha düşük olan bir çelik türleridir. Bu kalite paslanmaz çelik EN normuna göre 1.4016 veya X6Cr17 diye adlandırılır. UNS normuna göre S43000 olarak adlandırılırlar.
430 kalite paslanmaz çelikler, fiyat yönünden 300 serisi paslanmaz çeliklere göre daha avantajlıdırlar. İçerisinde nikel ve molibden bulunmadığı için daha ekonomik olmaktadırlar. Çok kaliteli bir yüzey görünümü sağlarlar. Polisaja ve parlatmaya oldukça uygundurlar.430 kalite paslanmaz çelik ile üretilen ürünler içeriğinde nikel bulunmadığı için mıknatıs tarafından çekilmektedir.
Piyasada tip 430 diye de bilinir. 430 kalite paslanmaz çelik ısıl işlem görmez, isim benzerliği yönünden 430 ve 431 kalite konuya az vakıf olan kişiler tarafından karıştırılmaktadır. Bu iki kalite paslanmaz çelik malzemeler birbirinden çok farklıdır. 430 kalite paslanmaz çelik malzemeler, kaynak yapılma yönünden genel olarak sınırlıdır.
430 kalite paslanmaz çelik darbeye ve sarsılmaya çok daha fazla maruz kalınan alanlarda daha çok tercih edilirler. Bu alanlara örnek olarak makine ve araçların iç kısımlarını verebiliriz. Bu kalite daha iyi fiziksel özelliklere sahip olması nedeni ile benzeri yerlerde tercih edilmektedir.
400 serisi paslanmazlar, 420,440M,431,430 ve 430F den oluşmaktadır.
Ostenitik paslanmaz sınıfında olan, 304 kalite paslanmaz çelik, EN normuna göre 1.4301 veya X5CrNi18-10 ye adlandırılır. UNS normuna göre S30400 olarak adlandırılırlar. Yüzde 18 krom içeriğindeki bulunabilecek alt limittir, kimyasal bileşiminde %18-20 arası krom bulunur. 304 kalite paslanmaz çelik malzemeler, kaynak yapılma yönünden oldukça iyidirler. Korozyon dirençleri çok yüksektir.
304 kalite paslanmaz çeliğin, öz kütlesi 8000 kg/m³ ,erime Sıcaklığı 1450°C , elastisite modülü 193 GPa, elektriksel direnç miktarı 0.072x10^-6 Ωm ve ısı geçirgenliği 17.2 W/m.K ’ dir. Görüldüğü gibi yüksek sıcaklığa dayanımı nedeniyle de , 304 kalite paslanmaz çelik tercih edilen bir üründür.
304 kalite paslanmaz çelik sektörde rahat temin edilmesi, şekil verme ve kaynak kolaylığı nedeni ile en çok tercih edilen ürünlerdendir.304 kalite çeliklerin korozyon dayanımı, 303 kalite paslanmaz çeliklere oranla daha fazladır. Bu kalite çelik ile yapılmış ürünleri mıknatıs çekmez.
304 kalite paslanmaz çelik suya karşı daha dayanıklı bir ürün olması nedeni ile daha çok korozif ortamlarda kullanılmaktadır. Büyük mutfakların tezgah ve armatürleri gibi yerlerde tercih edilirler.
Kalite 304, %18 krom ve %8 nikel içermektedir. Her iki element bakımından zenginlik gösteren 304 kalite pas ve korozyona karşı oldukça dirençlidir. Kimya, beyaz eşya, endüstriyel mutfaklar, otomotiv yan sanayi, gıda sanayi gibi alanlarda kullanılır. 304 kalite paslanmaz dünya üzerinde en sık kullanılan paslanmaz çelik kalitesidir, her yemekte çatal-kaşık olarak karşımıza çıkmaktadır. Gıda ve tıbbi uygulamalarda 304 kalite her zaman tercih edilmelidir.
Kalite 430, %18 krom içermekte, nikel ise içermemektedir. Nikel içermediği için 304 kaliteye göre mat bir görünümü vardır. Krom bazlı bir paslanmaz çeliktir. Fiziksel görünümü açısından daha etkileyicidir.
Kalite 304 mıknatıslanma yapmamaktadır. Kalitesi bir mıknatıs yardımı ile kolayca ayırt edilebilinir.
Kalite 430 ile üretilmiş ürünler mıknatıs tarafından tutulabilmektedir. 430 kalite paslanmaz ürünler içeriğinde nikel bulunmadığı için mıknatıs tarafından çekilmektedir.
304 kalite paslanmaz çeliğin kopma mukavemeti 515-720 Mpa, akma mukavemeti 210 Mpa ve sertliği 201 dir.430 kalite paslanmaz çeliğin kopma mukavemeti 520 Mpa, akma mukavemeti 250 Mpa ve sertliği 92 dir. 304 ile 430 arasındaki fark mekanik özellikleri yönünden bu şekildedir.
304 kalite paslanmaz çeliğin şekillenmesi içerdiği nikel ve krom oranları nedeni ile daha kolay olmaktadır.430 kalite paslanmaz çelik ise işlenme açısından işletmeleri daha fazla zorlamaktadır.
430 kalite paslanmaz çelik ürünler fiyat olarak 304 kaliteye göre daha uygun olmaktadırlar. İçerisinde nikel ve molibden bulunmadığı için daha ekonomik olmaktadırlar. Fiyat yönünden daha pahalı olmasına rağmen 304 kalite ürünler dünya üzerinde en çok tercih paslanmaz çelik türüdür.